MUKANDA YA POLO NA BA LOMA


1 Polo, mpika ya Yezu Klistu, ntumwa ya me bingama1, me tulama na kingenga sambu na 2 nsangu ya mbote2 ya Nzambi (yina ya yandi silaka tuka ntama na nzila ya ba mbikudi na masonama ya Santu), 3 me tadila Mwana na yandi (ya kubutukaka na dikanda ya Davidi, 4 na mpila ya nitu kusongaka nde yandi ikele Mwana ya Nzambi, na ngolo, na mpila ya Mpeve3 ya busantu, na lufutumuku ya ba fwa), Yezu Klistu, Mfumu na beto, 5 na yandi beto me baka dienga ya Nzambi ti kintumwa4, sambu na kulemfuka ya lukwikilu na kati ya makanda yonso , sambu na zina na yandi, 6 kati na bo beno mpi, beno ikele babingami na Yezu Klistu, 7 —na ba zolama ya Nzambi yonso ikele na Loma, ba santu me bingama5: Dienga ya Nzambi ti ngemba na beno, ya me katuka na Nzambi Tata na beto ti na Mfumu Yezu Klistu !

8 Ntete, mono ke tonda Nzambi na mono, na nzila ya Yezu Klistu, sambu na beno yonso, na mpila lukwikilu na beno ke tubama na insi—ntoto mvimba. 9 Sambu Nzambi, ya mono ke sadilaka na mpeve na mono na nsangu ya mbote ya Mwana na yandi, ikele mbangi6 na mono nde konso ntangu mono ke yibukaka beno, 10 kulombaka ntangu yonso na bisambu na mono sambu na beno, kana na mutindu ya nkaka, sesepi yai mbala mosi, na luzolo ya Nzambi na kukwenda na beno. 11 Sambu mono ke zola mingi na kumona beno, na mpila nde mono kunatila beno dikabu ya dienga ya Nzambi, na mpila nde beno kuvanda ya kuyela, 12 disongidila sambu nde beto pesana kikesa na kimvuka kati na beno, beno ti mono, konso muntu na lukwikilu yina ikele na nkweno. 13 Mono zola ve nde beno konda kubakisa, ba mpangi, nde mono vandaka na nzala konso ntangu ya kwenda kuna na beno (mono ke monaka mpila ve ti bubu yai), sambu mono kubuka mbuma kati na beno mpi, bonso kati na ba yina ikele ba Yuda ve ya nkaka. 14 Mono ikele na mfuka ti na ba Geleki ti na ba yina ikele ba Geleki ve, ti na ba yina ikele na mayele ti na ba yina ikele na mayele ve7: 15 Yo yina, kana yo me tadila mono, mono ke zola kwisa na kumwangila beno nsangu ya mbote8, na beno mpi ya ikele na Loma.

16 Sambu mono ikele na nsoni ve ya nsangu ya mbote, sambu yo ikele ngolo ya Nzambi na luguluku na konso muntu yina ke kwikila, ntete na ba Yuda, ti na ba Geleki. 17 Sambu yo ke songa masonga ya Nzambi me monisama kati na yo na nzila ya lukwikilu sambu na lukwikilu, mpila yo me sonamaka : ‹‹Muntu ya masonga ta zingaka na1 lukwikilu›› (A)2.

18 Sambu makasi ya Nzambi me monisama na zulu na ba yina yonso ke kubuya Nzambi ti kutambula ya kukonda nsiku3 ya bantu yina ke kuvwa kieleka kati na bo [kansi na kuzingaka] na masumu ya mutindu na mutindu : 19 Sambu yina lenda zabana ya Nzambi ikele pwelele kati na bo ; sambu Nzambi monisaka bo yo ; 20 sambu, yantika kusalama ya insi—ntoto, yina lenda monana ve na yandi, [kuzaba] ti ngolo na yandi ya mvula na mvula ti bu Nzambi4 na yandi, yo ikele kudimonisa na nzila ya mayele, na bima yina me salamaka, na mpila nde bo5 kubaka ndoluka ve : — 21 Sambu, ya bo zabaka Nzambi, bo pesaka yandi nkembo ve bonso Nzambi, ye bo tondaka yandi ve ; kansi bo kumaka mpamba na mabanza na bo, mayele manaka na ba ntima na bo ye yo fulukaka na mudidi : 22 Bo ke tubaka nde bo ikele bantu ya mayele, bo kumaka bilawu, 23 ye bo balulaka nkembo ya Nzambi yina lenda beba ve na yina ikele bonso kifwanisu ya muntu yina ke bebaka ti ya ba ndeke ti na ba mbisi yina ikele na makulu iya ti na ba mbisi yina ke tambulaka na divumu. 24 Yo yina Nzambi bikaka bo, na ba nzala ya ba ntima na bo, na mambu ya mvindu, na mpila nde nitu na bo kumona nsoni kati na bo mosi : 25 Bo ya me kubalula masonga ya Nzambi na luvunu, ye kupesa lukumu mpi ke sadilaka kigangwa kansi yina ve kugangaka yo yina me sakumuka mvula na mvula6. Amen! 26 Yo yina Nzambi kabaka bo na ba nzala na bo ya kusala mambu ya nsoni, sambu ba nketo na bo balulaka mutindu ya kimuntu na yina ikele ya kimuntu ve ; 27 ye ba bakala mpi kiteso mosi, bikaka mutindu ya kimuntu ya kuvanda ti nketo, bo pelaka na ba nzala mosi ti nkweno, na kusalaka mambu ya nsoni, ya kuvanda bakala ti bakala, ye bo bakaka na bo mosi lufutu ya kuvila na bo. 28 Ye bonso bo bakaka ve ngindu ya kimuntu sambu na kubumba mayele ya Nzambi7, Nzambi bikaka bo na mayele na bo ya mbi8, sambu na kusala mambu yina bo lendaka kusala ve, 29 ya bo me fuluka na mambu ya mbi ya mutindu na mutindu, na mambi, na nzala ya mbi ya kuvanda na bima, ya kusosa kusala mbi, ya kufuluka na ba nzala, ya kufwa bantu, ya kuswana, ya luvunu, bo ke salaka bantu ya nkaka nku, 30 —bo ikele songi—songi, ke bumbaka ve mbi ya ba ya nkaka, bo ikele ba mbeni ya Nzambi9, bo ke fingaka, bo ke kudisongaka, bo ikele lulendo, ke sosaka ba nzila ya nkaka na kusala mbi, bo ke lemfukaka na bibuti na bo ve, 31 ya kukonda mayele, bo ke lungisaka ba lusilu na bo ve, zola ya kimuntu ikele na ba ntima na bo ve, bo ke wilaka bantu mawa ve, 32 [ti] yina, ata bo zabaka nkanu10 ya masonga ya Nzambi, nde ba yina ke sala mambu ya mutindu yina bo me lunga na lufwa, kaka kusala yo mpamba ve, kansi ke mona kiese na ba yina ke kusala yo.



2 Yo yina nge ikele na ndoluka ve, ô muntu, ata nge vanda nani yina ke sambisa ; sambu na yina nge ke sambisa muntu ya nkaka, nge ke kudizengila nkanu nge mosi, sambu nge ya ke kusambisa, nge ke sala kiteso mosi. 2 Beto zaba nde kusambisa ya Nzambi, ikele na mpila ya kieleka na bantu yina ke salaka mambu ya mutindu yina. 3 Ye nge ke kuyindula, ô muntu yina ke kusambisa ba yina ke salaka mambu ya mutindu yina ti ke kusala yo, nde nge ta kutina na kusambisama ya Nzambi? 4 To nge ke vwenza kimvwama ya mawete na yandi, ye na ntima na yandi ya nda, mutindu yandi ke kangaka ntima, ti kukinga na yandi ya nda keti nge zaba ve nde dienga ya Nzambi ke tinda nge na kubalula ntima? 5 Kansi mpila ya ntu ngolo na nge ti mpila nge zola kubalula ntima ve, nge ke bumba sambu na nge mosi makasi na kilumbu ya makasi mpi ya kumonisama ya kusambisama ya masonga ya Nzambi, 6 ya ta kufuta konso muntu kiteso ya bisalu na yandi : Na ba yina, ke kwamina na bisalu ya mbote, ke kusosa nkembo ti luzitu yina lenda kubeba ve1, — luzingu ya mvula na mvula  ; 8 kansi na ba yina ke tulanaka kimpala ye ke kabanaka ye ke lemfukaka na kieleka ve, ye ke lemfukaka na masonga ve, ye ke lemfuka na mambu ya mbi2, — makasi ye makasi ya kuluta ; 9 ba mpasi ti boma ya ngolo na moyo yonso ya muntu yina ke kusala mbi, ntete na mu Yuda, ti na mu Geleki ;10 kansi nkembo ti lukumu ti ngemba na [muntu] yonso ke kusala mambote, ntete na muyuda, ti na mu Geleki : 11 Nzambi ke salaka luswaswanu ya bantu ve. 12 Sambu ba yina yonso salaka disumu ya kukonda nsiku ta fwa mpi ya konda nsiku ; ye ba yina yonso salaka disumu na nsi ya nsiku, bo ta sambisama na nsiku 13 (sambu ikele ve ba yina ke waka ba nsiku ikele masonga na ntwala ya Nzambi ; kansi ikele ba yina ke kulungisaka nsiku ya Nzambi ke kundimaka ; 14 sambu ntangu ba yina ikele ba Yuda ve ya ikele na ba nsiku ve, ke kusala na kimuntu mambu ya nsiku, bo ikele nsiku na bo mosi, 15 ye bo ke songa kisalu ya nsiku, me sonama3 na ba ntima na bo, ntima na bo ke songaka kimbangi, ye mabanza na bo ke fundanaka, to mpi ke lombanaka ndolula), 16 [bo ta sambisama mono ke tuba], na kilumbu yina ya Nzambi ta sambisa na nzila ya Yezu Klistu kinsweki yina ya kubumbana ya bantu, mutindu ke kutuba nsangu ya mbote yina mono ke longaka.

17 Kana4 nge, nge ke bingama na zina ya mu Yuda, ye nge ke tulaka ntima yonso na nsiku, ye nge ke kudikumisa na Nzambi, 18 ye nde nge me zaba luzolo na yandi, ye nde nge zaba kuswasisa mambu ya kuluta mbote, ye nge me longama na nsiku, 19 ye nge ke banzaka nde nge ikele ntwadisi ya bifwa meso, nsemo ya ba yina ikele na mpipa, 20 longi ya bantu ya kukonda mayele, longi5 ya bana ya fioti, bo vandaka na malongi ya kusonika na maboko na bo ya mabanza ye kieleka ya nsiku ; 21 nge mpi muntu ke longaka bantu ya nkaka, nge ke kudilongaka nge mosi ve? Nge muntu ke longaka bo lenda kuyiba ve, nge ke kuyiba? 22 Nge muntu ke tuba nde bo lenda sala pite ve, nge ke sala pite? Nge ke mengaka ba nzambi ya biteki, nge ke yibaka bima na nzo nzambi ya biteki? 23 Nge ya ke kudikumisaka na nsiku, nge ke monisaka Nzambi nsoni na kuvwenza nsiku? 24 Sambu zina ya Nzambi ke fingama kikuma na beno na kati ya ba mpani, bonso yo me sonamaka1. 25 Sambu na yo luyotisu ikele mfunu kana nge ke lungisaka nsiku ; kansi kana nge ke vwenza nsiku, luyotisu na nge ke kuma kukonda kuyotisa. 26 Kana mpi muntu yina ikele ya konda luyotisu ke landa mambu yina ya nsiku ke lomba2, kukonda luyotisu na yandi ta vanda bonso muntu yina ya bo me zenga ; 27 ye muntu yina ya bo me yotisaka ve tuka lubutuku, ntangu yandi ke lungisa nsiku, yandi ta kusambisa nge ve, nge yina, na nsiku ti na luyotisu3, ikele kuvwenza nsiku? 28 Sambu yandi yina ikele mu Yuda ve yina ya bo me yotisa yina ikele yo na nganda na nitu ; 29 kansi yandi yina ikele mu Yuda ikele yo na kati, ye luyotisu ikele ya ntima, na kimpeve, kansi ya bo me kusonikaka na nsiku ve ; ye lukumu ya [muyuda] yina ke katuka na bantu ve, kansi na Nzambi.

3 Inki ikele kuluta ya muyuda, to inki ikele mfunu ya luyotisu? 2 — Mingi mpenza na mpila yonso, ye ntete na yina mbiki4 ya Nzambi pesamaka na bo. 3 Inki mpi? Kana ba ya nkaka kati na bo kwikilaka ve, kukonda kukwikila na bo ta kukatula nkwikamanu5 ya Nzambi? 4 Mpidina ve! Kansi nde Nzambi kuvanda kieleka ye muntu kuvanda muntu ya luvunu, na mpila yo yina ikele ya kusonama : ‹‹Na mpila nde nge kuvanda muntu ya masonga kati na ba ndinga na nge››(A)6. 5 Kansi kana mambu ya mbi ya beto ke kusalaka ke kusonga masonga ya Nzambi, inki beto ta kutuba? — Mono ke kutuba na mpila ya kimuntu. Mpidina ve! 6 Sambu, yo yina inki mpila Nzambi ta kusambisa bantu? 7 Sambu kana kieleka ya Nzambi na luvunu na mono kulutaka kiteso sambu na nkembo na yandi, sambu na inki mono ke kumonana bonso muntu ya luvunu? 8 Ye ve, bonso bo ke kufunda beto ya kukonda kikuma sambu na kuniokula beto ye ba nkaka ke kuyindula nde beto ke kutuba : Beto kusala mambu ya mbi, na mpila nde mambu ya mbote kukwisa? Na ba yina lenda kubaka ndola.

9 Inki mpi? Beto me kuluta7 bantu ya nkaka? Ata fioti ve. Sambu beto me funda na ntwala ti ba Yuda ti ba Geleki na kuvanda na nsi ya disumu, mutindu yo me sonamaka : 10 ‹‹Ikele ve na muntu mosi ya masonga, ata mosi ve ; 11 ikele na muntu ve ikele mayele, ikele ti muntu ve ke sosaka Nzambi ; 12 bo pesaka Nzambi mukongo, bo kudikumisaka bo yonso kima ya mpamba ; mosi ve ke salaka mambote, ikele ata na mosi ve›› (B)8 ; 13 ‹‹Mingungu na bo ikele bonso maziamu ya kukanguka ; bo ke sadilaka munoko na bo na kukusa bantu››(C)9 ; ‹‹ikele na mate ya nioka na munoko na bo›› (D)1 ; 14 ‹‹ye munoko na bo me fulukaka na kusinga bantu ti mambu ya mbi ››(A)2 ;15 ‹‹ makulu na bo ikele mbala mosi sambu na kutiamuna menga ;16 kubebisama ti mpasi ikele na ba nzila na bo,17 ye bo zabaka nzila ya ngemba ve››(B)3 ;18 ‹‹ikele ti kubanga Nzambi ve na meso na bo››(C)4. 19 Beto kuzaba nde yina yonso ya nsiku ke kutuba, ke kutuba yo na ba yina ikele na nsi ya nsiku, na mpila nde munoko yonso kukangama, ye nde muntu yonso kubaka ndola na ntwala ya Nzambi. 20 Yo yina muntu mosi ve ta kukuma masonga na ntwala na yandi na nzila ya bisalu ya nsiku, sambu na nzila ya nsiku disumu me kuzabana.

21 Kansi ntangu yai, kukonda nsiku, masonga ya Nzambi ikele kumonana, nsiku ti ba Mbikudi kutubaka kimbangi na yandi, 22 mono ke tuba, masonga ya Nzambi na nzila ya lukwikilu ya Yezu Klistu sambu na bantu yonso, kaka na ba yina ke kwikila ; sambu luswaswanu ikele ve, 23 sambu bantu yonso me salaka disumu, bo me konda nkembo ya Nzambi, — 24 kansi bo me kuma masonga ya ofele na dienga ya Nzambi, na kukatuka na kimpika yina ikele kati na Klistu Yezu, 25 yina ya Nzambi pesaka sambu na kufika masumu, na nzila ya lukwikilu na menga na yandi, sambu5 na kusonga masonga na yandi kikuma ya masumu yina kuyitaka na ntima ya nda ya Nzambi, 26 sambu na kusonga, [mono kutuba], masonga na yandi na ntangu yai, na mpila nde yandi kuvanda masonga ye yina ke kumisa yandi muntu ya masonga.

27 Wapi mpi ikele kudikumisa? — Yo me katukaka. — Na inki nsiku? — Yina ya bisalu? — Ve. Kansi na nzila ya lukwikilu ; 28 sambu beto ke sukisa nde muntu ke kuma masonga na nzila ya lukwikilu, ya kukonda bisalu ya nsiku. 29 [Nzambi] ikele kaka Nzambi ya ba Yuda? Yandi ikele mpi ya ba mpani ve? — Yinga, ya ba mpani mpi ; 30 sambu ikele Nzambi mosi kaka yina ta kumisa masonga na nzila ya lukwikilu ti kukonda kuyotisa na lukwikilu. 31 Beto ikele kukatula mpi nsiku na lukwikilu? Mpidina ve! Kansi beto ke kusonga nde nsiku ikele mfunu.

4 Inki beto ta tuba mpi nde, na mpila ya nitu, Abalahami nkaka na beto bakaka? 2 Sambu kana Abalahami kumaka masonga na nzila ya bisalu, yandi vandaka na mpila ya kudikumisa, kansi na Nzambi ve; 3 sambu masonama ke kutuba inki? ‹‹Ye Abalahami kwikilaka Nzambi, ye yo tangaminaka yandi na masonga›› (D)6. 4 Na yina ke kusala bisalu, lufutu bo ke tangaka yo ve bonso dikabu, kansi bonso lufutu yina ya yandi me baka sambu na kisalu na yandi. 5 Kansi na yina ke kusala kisalu ve kansi ke kwikila na yina ke kumisaka bantu ya mbi bantu ya masonga, lukwikilu na yandi ke tangama masonga ; 6 mutindu yina Davidi mpi ke kutuba kiese ya muntu yina ya Nzambi ke kutangilaka masonga ya kukonda bisalu : 7 ‹‹Kiese ba yina masumu ti mambu na bo ya mbi7 me lolukaka ye masumu na bo me fikamaka; 8 kiese na muntu yina ya Mfumu ke tangila diaka masumu1 ve›› (A)2.

9 Kiese yina mpi [ke kwisa] na luyotisu3 to sambu na kukonda kuyotisa? Sambu beto ke kutuba nde lukwikilu tangaminaka Abalahami na masonga. 10 Inki mpila yo tangamaka na yandi? Ntangu yandi vandaka na luyotisu, to na kukonda kuyotisa? — Na kuyotisa ve, kansi na kukonda kuyotisa. 11 Ye yandi bakaka kidimbu ya luyotisu, bonso kidimbu ya masonga ya lukwikilu yandi vandaka na yo na kukonda kuyotisa, sambu yandi kuvanda tata ya ba yina yonso ke kwikila ata na kukonda kuyotisa, sambu nde masonga kutangamina bo mpi, 12 ye yandi kuvanda tata ya bantu yina bo me yotisa4, kansi mpi na ba yina ke tambula na nzila ya lukwikilu yina vandaka na tata na beto Abalahami, ntangu ya bo me yotisa yandi ntete ve.

13 Sambu ikele ve na nzila ya nsiku nde lusilu ya kuvanda kibiadi [pesamaka] na Abalahami to na dikanda na yandi, kansi na masonga ya lukwikilu. 14 Sambu kana ba yina ke landaka nsiku ikele bo bantu ta baka kimvwama yina ya Nzambi silaka, lukwikilu zolaka kuvanda mfunu ve ye lusilu zolaka kuvanda mpamba; 15 sambu nsiku5 ke buta makasi, kansi, kisika yina ikele na nsiku ve, ikele mpi ve na mpila ya kuvwenza nsiku. 16 Na kikuma yina, [ikele] na nzila ya lukwikilu, na mpila nde yo kuvanda na mpila ya dienga ya Nzambi, sambu nde lusilu kuvanda ya kulunga na dikanda yonso, kaka ve na yina ikele na nsiku, kansi mpi na yina ikele na lukwikilu ya Abalahami, yina ikele tata na beto yonso 17 (mpila yo ikele ya kusonama : ‹‹Mono tulaka nge tata ya makanda mingi›› (B)6, na ntwala ya Nzambi yina ya yandi kwikilaka,— yina ke zingisa, bantu ya kufwa ti ke zingisa bima yina ikele ve bonso nde yo vandaka, — 18 yina, mpila ve ya kutula ntima, kwikilaka na tulaka ntima, sambu na kukuma tata ya makanda mingi, mpila ya bo tubaka : ‹‹Mutindu yai ta vanda dikanda na nge›› (C)7. 19 Ye yandi kulembaka ve na lukwikilu, yandi yindulaka ve na nitu na yandi mosi vandaka bonso ya kufwa, na ba mvula nkama mosi, na mpila ya kufwa ya divumu ya Sala ; 20 ye yandi tulaka ntembe ve na lusilu ya Nzambi na kukonda lukwikilu, kansi yandi bakaka ngolo na8 lukwikilu na kupesaka Nzambi lukumu, 21 yandi vandaka kutula ntima mvimba nde yina ya Nzambi silaka, yandi ikele ngolo sambu na kulungisa yo. 22 Yo yina mpi Nzambi tangilaka yandi na masonga. 23 Sambu na yandi mpamba ve yo sonamaka nde yo tangaminaka yandi, 24 Kansi mpi sambu na beto, yo tangamaka, na beto ya ke kwikila na yina ya futumunaka kati na ba fwa Yezu Klistu mfumu na beto, 25 yina kukabamaka sambu na bifu na beto ye futumukaka sambu beto kukuma masonga.

5 Beto me kumaka mpi bantu ya masonga na nzila ya lukwikilu, yo yina beto ikele na ngemba na1 Nzambi na nzila ya Mfumu na beto Yezu Klistu, 2 na yandi beto me bakaka2 mpi nswa na kukota na lukwikilu, na dienga yina ya beto ikele, ye beto ke kudikumisa na kivuvu ya nkembo ya Nzambi.

3 Ye kaka yo [yina] ve, kansi mpi beto ikele kudikumisa na ba mpasi, zaba nde mpasi ke butaka kukanga ntima, ye kukanga ntima kuyela, ye kuyela kutula ntima ; 5 ye kutula ntima ke pesaka nsoni ve, sambu zola ya Nzambi ikele ya kutiamuka na ba ntima na beto na Mpeve Santu yina ya kupesaminaka beto. 6 Sambu Klistu ntangu beto vandaka diaka ya kukonda ngolo na ntangu ya kulunga, kufwaka sambu na bantu ya mbi. 7 mbala ya nkaka, yo lenda kuvanda, muntu lenda zola3 ata kufwa, sambu na muntu ya masonga, (sambu na muntu ya mbote, yo lenda kuvanda, muntu lenda kuzola ata kufwa, sambu na muntu ya mbote) ; 8 Nzambi me songa zola na yandi mosi na beto, na yina, ntangu beto vandaka diaka bantu ya masumu, Klistu kufwaka sambu na beto. 9 Kuluta mingi mpi, ya beto me kuma ntangu yai masonga na menga na yandi, beto ta guluka na makasi ya Nzambi na yandi. 10 Sambu kana, na ntangu beto vandaka ba mbeni, beto wakanaka ti Nzambi na lufwa ya mwana na yandi, kuluta mingi mpi na ntangu ya beto me wakana, beto ta guluka na luzingu na yandi.

11 Ye kaka [yina] ve, kansi beto ikele kudikumisa na Nzambi na Mfumu na beto Yezu Klistu, na nzila na yandi beto me baka ntangu yai ngwakana.

12 4Yo yina, bonso na nzila ya muntu mosi disumu kotaka na insi-ntoto, ye na nzila ya disumu lufwa, ye yo yina lufwa kulutaka na bantu yonso, sambu bantu yonso salaka disumu … 513 (sambu ti na nsiku disumu vandaka na insi—ntoto ; kansi disumu me tangama ve ntangu nsiku ikele ve ; 14 kansi lufwa yalaka yantika Adamu ti na Mose, ata na ba yina salaka masumu ve kiteso mosi6 bonso yina ya Adamu vwenzaka nsiku, yina ikele kifwani ya yina zolaka kukwisa. 15 Kansi yo ikele7 ve dikabu ya dienga ya Nzambi bonso mbi? Sambu kana, na mbi ya muntu mosi, bantu mingi8 kufwaka, mingi ntangu yai dienga ya Nzambi ti dikabu ya kuluta kiteso na bantu mingi6, na dienga yina ikele na muntu mosi, Yezu Klistu. 16 Yina ke kwisa na dikabu ikele5 ve bonso [ya yina kwisaka] na muntu mosi yina salaka disumu? Sambu kusambisama ke kwisa9 na muntu mosi na ndola, — kansi dikabu ya dienga ya Nzambi, na bifu mingi, 17 na kukumisa masonga10. Sambu kana, na kifu ya muntu mosi, lufwa kuyalaka na nzila ya muntu mosi, kuluta mingi ba yina ke baka kufuluka ya dienga ya Nzambi ti dikabu ya masonga, ta kuyala na luzingu na muntu mosi, Yezu Klistu) ; 18 yo yina mpi, bonso na kifu mosi [malanda ya kifu yina kumaka] na bantu yonso na ndola, na mpila yina mpi na masonga mosi1 [malanda ya masumu yina kumaka] na bantu yonso na luzingu. 19 Kansi na kukonda kulemfuka ya muntu mosi bantu mingi kumaka bantu ya masumu, yo yina mpi na kulemfuka ya muntu mosi, bantu mingi2 ta kukuma masonga. 20 Nsiku kotaka sambu kifu kufuluka ; kansi kisika yina disumu fulukaka, dienga ya Nzambi fulukaka mingi, 21 na mpila nde, bonso disumu kuyalaka na nzila ya lufwa, yo yina mpi dienga ya Nzambi kuyalaka na nzila ya masonga sambu na luzingu ya mvula na mvula na Yezu Klistu Mfumu na beto.

6

Inki mpi beto ta kutuba mpi? Beto ta bikalaka kaka na disumu na mpila nde dienga ya Nzambi kuyala? 2 Mpidina ve! Beto yina ikele ya kufwa na disumu, inki mutindu beto lenda zinga diaka na disumu? — 3 Beno vila nde beto yonso ya kubakaka mbotika sambu na Klistu yezu, beto bakaka mbotika sambu na lufwa na yandi? 4 Bo zikaka beto mpi ti yandi na mbotika, sambu na lufwa, na mpila nde bonso Klistu futumukaka kati na ba fwa na nkembo ya Tata, mpila yina mpi beto mpi ke kutambula na luzingu ya mpa. 5 Sambu kana beto vukanaka na mutindu ya lufwa na yandi, beto ta vanda yo mpi diaka [na mutindu] ya lufutumuku na yandi ; 6 kuzabaka yai, nde kimuntu na beto ya ntama bo komaka yo ti yandi, na mpila nde nitu ya disumu kukuma mpamba, sambu nde beto kusadila3 diaka disumu ve. 7 Sambu yina me kufwa me katuka na kimpika ya disumu4. 8 Kana beto ikele ya kufwa na Klistu, beto ke kwikila nde beto ta zinga mpi ti yandi, 9 zabaka nde Klistu, futumukaka kati na ba fwa, ta kufwa diaka ve ; lufwa ikele diaka ti kiyeka na yandi ve. 10 Sambu na yina yandi kufwaka, yandi kufwaka mbala mosi kimakulu na disumu ; kansi na yina yandi ke zinga, yandi ke zinga na Nzambi. 11 Mutindu mosi beno mpi, beno kuditala beno mosi bonso ba fwa na disumu, kansi ba yina ke zinga na Nzambi kati na Klistu Yezu.

12 Bika nde disumu kuyala ve na nitu na beno yina lenda kufwa na mpila nde beno kulemfuka na ba nzala ya mbi ya yandi yai ; 13 ye beno kukaba bitini ya nitu na beno ve na disumu bonso bisadilu ya mambi5, kansi beno kudipesa beno mosi na Nzambi, bonso ba yina ke zinga ya me katuka kati na ba fwa. — Ye bitini ya nitu na beno na Nzambi, bonso bisadilu ya masonga. 14 Sambu disumu ta kuyalaka beno ve, sambu beno ikele na nsi ya nsiku ve, kansi na nsi ya dienga ya Nzambi.

15 Inki mpi? Beto ta kusala masumu, sambu beto ikele ve na nsi ya nsiku, kansi na nsi ya dienga ya Nzambi? — 16 Mpidina ve! Beno zaba ve nde na konso muntu beno ke kudikaba beno mosi bonso ba mpika sambu na kulemfuka, beno ikele ba mpika ya yina beno ikele kulemfukila, kuvanda disumu sambu na lufwa, kuvanda kulemfuka sambu na masonga, 17 Ntonda na Nzambi na yina beto vandaka ba mpika ya disumu, kansi na yina [diaka] beno lemfukaka na ntima na beno ya mvimba na malongi yina ya bo longaka beno. 18 Kansi na kukatukaka na kimpika ya disumu, beno me kumaka ba mpika ya masonga 19 (mono ke kutuba na mpila ya bantu na kikuma ya kulemba na beno) sambu mpila yina beno baka bitini ya nitu na beno bonso ba mpika ya mambu ya mvindu ti na mambu ya mbi1 mpidina sesepi yai beno kaba bitini ya nitu na beno bonso ba mpika ya masonga sambu na busantu. 20 Sambu ntangu beno vandaka ba mpika ya disumu, beno vandaka na kimpwanza na yina me kutala masonga. 21 Inki mbuma beno vandaka kubuta na mambu yina sesepi yai beno ikele kuwa nsoni? Sambu nsuka ya mambu yina ikele lufwa. 22 —Kansi sesepi yai, na kukatukaka na disumu ye na kukuma ba mpika ya Nzambi, beno ikele na mbuma na busantu ye nsuka luzingu ya mvula na mvula. 23 Sambu mfuta ya disumu ikele lufwa; kansi dikabu ya ofele ya dienga ya Nzambi, ikele luzingu ya mvula na mvula kati na Klistu Yezu, Mfumu na beto.

7 Beno konda kubakisa, mpangi (sambu mono ke kutuba na bantu yina ke bakisa inki ikele nsiku,) nde nsiku ikele na kiyeka na muntu na ntangu yandi ke zinga? 2 Sambu yina ke lemfuka na bakala, me kangama na bakala na yandi na nsiku, ntangu bakala ke kuzinga ; kansi kana bakala kufwa, yandi me katuka na nsiku ya bakala. 3 Yo yina mpi, ntangu bakala ke kuzinga, yandi ta kubingama nketo ya me sala pite kana yandi ke kuzinga na bakala ya nkaka ; kansi kana bakala kufwa, yandi me katuka na nsiku, mpidina yandi me kusala pite ve na ntangu yandi ke kuzinga ti bakala ya nkaka. 4 Yo yina, ba mpangi na mono, beno mpi, beno me kuma ya kufwa na nsiku na nitu ya Klistu, sambu na kuvanda na muntu ya nkaka, na yandi yina futumukaka kati na ba fwa, na mpila nde beto kubuta ba mbuma sambu na Nzambi. 5 Sambu ntangu beto vandaka kuzinga na kimuntu, ba nzala ya masumu, yina ikele na nzila ya nsiku, vandaka kusala na bitini ya nitu na beto sambu na kubuta mbuma sambu na lufwa ; 6 kansi ntangu yai beto me kangulama na nsiku, na kufwaka na yina kangaka beto na mpila nde beto kusadila2 mutindu ya mpa ya Mpeve, ye nsiku ya ntama ve.

7 Inki beto ta tuba mpi? Nsiku ikele disumu? —Mpidina ve! Kansi mono zolaka kuzaba disumu ve, kana yo vandaka ve na nzila ya nsiku ; sambu mono zolaka kuzaba ve inki yai kulula, kana nsiku kutubaka ve : ‹‹Nge ta lula ve›› (A)3. 8 Kansi disumu, monaka nzila na lutumu, butaka na mono ba kulula yonso, sambu kukonda nsiku disumu me fwa. 9 Mono, na ntangu ya nkaka ya kukonda nsiku, mono vandaka kuzinga ; kansi ntangu ba lutumu4 kwisaka, disumu bakaka luzingu, ye mono kufwaka ; 10 ye lutumu yina vandaka sambu na luzingu, yo monanaka yo mosi na mono sambu na lufwa. 11 Sambu disumu, monaka nzila na ba lutumu, kuvidisa mono, ye na yo kufwaka mono.

12 Lutumu mpi ikele ya Santu, ye ba nsiku ikele ya Santu, ye masonga, ye mbote. 13 Yina ikele mbote me kukuma sambu na mono lufwa? — Mpidina ve! Kansi disumu, na mpila nde yo kumonana disumu, natilaka mono lufwa na yina ikele mbote, na mpila nde disumu kukuma na ba lutumu kima ya kuluta mbi mpenza. 14 Sambu beto zaba nde nsiku ikele ya kimpeve : Kansi mono ikele ya kimuntu1 , me tekama na disumu2 ; 15 sambu yina mono ke kusala3, mono ke zaba yo ve, sambu yina mono ke zola, yo yina ve mono ke kusala, kansi yina ya mono ke kuzola ve, mono ke sala yo. 16 Kana yina mono ke kuzola ve mono ke sala yo, mono ke ndima nsiku [ye kuzaba nde yo ikele mbote]. 17 Sesepi, ikele diaka mono ve ke sala1 yo, kansi ikele disumu yina ke kuzinga kati na mono. 18 Sambu mono zaba nde na mono, mpila mosi na nitu na mono, mambu ya mbote ke zingaka ve ; sambu ata mono ke zola kusala mambu ya mbote, kansi kusala yo, [yina] mono ke lenda ve. 19 Sambu mambu ya mbote yina mono ke zola, mono ke sala yo ve ; kansi mambu ya mbi yina mono ke zola ve, mono ke sala yo. 20 Kana yina mono ke zola ve, mono— mono ke sala yo, ikele diaka mono ve muntu ke kusala yo, kansi disumu yina ke kuzinga na mono. 21 Mono ke kumona mpi nsiku yai sambu na mono yina ke kuzola kusala mambu ya mbote, nde mambi ikele na mono. 22 Sambu mono ke mona kiese na nsiku ya Nzambi na mpila ya muntu ya kati ; 23 kansi mono ke mona na bitini ya nitu na mono nsiku ya nkaka yina ke nwanisa nsiku ya mutindu na mono ya kuyindula ya ke kanga mono na boloko ya nsiku ya disumu yina ikele na bitini ya nitu na mono. 24 Mono muntu ya mawa, nani ta katula mono na nitu yai ya kufwa4? 25 Mono ke tonda Nzambi na nzila ya Yezu Klistu Mfumu na beto. Yo yina mpi mono mosi, na mpila na mono ya kuyindula mono ke kusadila nsiku ya Nzambi ; kansi na nitu, nsiku ya disumu.

8

Ikele mpi sesepi yai ata na ndola mosi ve na ba yina ikele na Klistu ; 2 sambu nsiku ya Mpeve ya luzingu na Klistu Yezu, me katula mono na nsiku ya disumu ti ya lufwa ; 3 sambu yina ya nsiku lendaka kusala ve , na yina yandi vandaka ngolo ve sambu na kimuntu, Nzambi, tindaka Mwana na yandi mosi na kifwani ya nitu ya disumu, ye sambu na disumu, pesaka disumu ndola na kimuntu, 4 na mpila nde kati na beto yina ya nsiku ke lombaka kulungisama na beto, yina ke tambula ve na mpila ya kimuntu, kansi na mpila ya Kimpeve. 5 Sambu ba yina ikele na nzila ya kimuntu bo ikele na mabanza na bo na mambu ya kimuntu; kansi ba yina ikele na mpila ya kimpeve, na mambu ya Kimpeve ; 6 sambu dibanza ya kimuntu ikele lufwa ; kansi dibanza ya Kimpeve, luzingu ti ngemba ; — 7 sambu dibanza ya kimuntu ikele na kimbeni ti Nzambi, sambu yo lenda mpi kukuka yo ve. 8 Ye ba yina ikele kati na kimuntu lenda sepidisa Nzambi ve. 9 Beno ikele kati na kimuntu ve, kansi kati na Kimpeve5, kana nde Mpeve ya Nzambi ke zinga na beno; kansi kana muntu ikele na Mpeve ya Klistu ve, yandi yina ikele ya yandi ve. 10 Kansi kana Klistu ikele na beno, nitu na beno ya kufwa ikele ya kufwa sambu na disumu, kansi Mpeve ikele luzingu sambu na masonga. 11 Kana Mpeve ya yina futumunaka Yezu kati na ba fwa ke kuzinga kati na beno, yina futumunaka Klistu kati na ba fwa ta kupesa luzingu na ba nitu na beno yina lenda kufwa mpi, sambu na yandi yina ke kuzinga na beno.

12 Yo yina mpi, ba mpangi, beto ikele na mfuka, ya kimuntu ve sambu na kuzinga na mpila ya kimuntu ; 13 sambu kana beto ikele kuzinga na mpila ya kimuntu beto ta fwa; kansi kana na nzila ya mpeve beno ke kufwa bisalu ya nitu beno ta zinga. 14 Sambu ba yina yonso ya Mpeve ya Nzambi ke kutwadisa, bo yina bana ya Nzambi. 15 Sambu beno bakaka ve mpeve ya kimpika sambu na kuvanda diaka na boma ; kansi beno bakaka Mpeve1 ke kumisa muntu mwana2, na yo beto ke bokaka : Abba, Tata! 16 Mpeve yandi mosi ke kutuba kimbangi ti mpeve na beto, nde beto ikele bana ya Nzambi; 17 Ye kana [beto ikele] bana [beto ikele] mpi ba kibiadi3 ; ba kibiadi ya Nzambi, ba kibiadi kimvuka ti Klistu; kana nde beto ke mona mpasi nzila mosi ti yandi, na mpila nde beto kuvanda mpi na lukumu ti yandi.

18 Sambu mono ke kubanza nde ba mpasi ya ntangu yai me kuka ve [na kufwanikisa] yo ti nkembo ya ke kwisa yina ta monisama na beto4. 19 Sambu bigangwa yonso ke kukinga na ngolo yonso kilumbu yina ya Nzambi ta kumonisa bana na yandi. 20 Sambu bigangwa kumaka na nsi ya disumu na nsi ya kimfumu ya mambu ya mpamba—mpamba (na luzolo na yandi ve, kansi na kikuma ya yina kuyadisaka yo), 21 na kivuvu nde bigangwa yo mosi mpi ta katulama na kimpika ya kubeba, sambu na kuvanda na kimpwanza ya nkembo ya bana ya Nzambi. 22 Sambu beto zaba nde bigangwa yonso na kimvuka ke kudila na ntima ye ke kumona mpasi ya kubuta ti na ntangu yai; 23 ye kaka [yo] ve, kansi beto mosi mpi yina me bakaka Mpeve bonso makabu ya ntete, beto mpi, beto ke kudila na ntima na beto mosi, kuvingilaka kukatuka na kimpika ya nitu na beto. 24 Sambu beto gulukaka na kivuvu, kansi kivuvu yina ke monana ikele kivuvu ve ; sambu yina ya muntu ke kumona, sambu na inki mpi yandi ta kutula kivuvu? 25 Kansi kana yina beto ke kumona ve, beto ke kutula kivuvu, beto ke kukinga yo ti kukanga ntima. 26 Kiteso mosi mpi Mpeve ke kusadisa beto na kukonda5 na beto; sambu beto kuzaba ve yina beto fetele kulomba na mpila ya kulunga ; kansi Mpeve yandi mosi ke lomba ti kusambila na ntima yina ya bantu lenda tuba ve ; — 27 ye yina kuzaba kibeni ba ntima kuzaba kibeni inki ikele ngindu ya Mpeve, sambu yandi ke kusamba sambu na ba Santu, na mpila ya Nzambi. 28 Kansi beto zaba6 nde bima yonso ke kusala na kimvuka sambu na dienga ya ba yina ke zolaka Nzambi, na ba yina me bingamaka na mpila yandi kukanaka. 29 Sambu ba yina ya yandi zabaka na ntwala, yandi bongisaka bo na ntwala na kifwani ya Mwana na yandi, sambu yandi kuvanda mwana ya ntete kati ya ba mpangi mingi. 30 Ye ba yina yandi bongisaka na ntwala, yandi bingaka bo mpi; ti ba yina yandi bingaka, yandi kumisaka bo masonga; ti ba yina yandi kumisaka masonga yandi pesaka bo ndambu ya lukumu na lukumu na yandi.

31 Inki beto ta tuba mpi na mambu yai? Kana Nzambi ikele sambu na beto nani ta vanda mbeni na beto? 32 Yandi mosi yina kubumbaka ve Mwana na yandi mosi, kansi yandi kabaka yandi sambu na beto yonso, inki mutindu yandi lenda pesa beto ve mpi dikabu, ya bima yonso ti yandi? 33 Nani ta funda yina ya Nzambi me solaka? —Ikele Nzambi muntu ke kumisaka masonga; 34 nani yina ke pesa ndola? —Ikele Klistu yina kufwaka, kansi kibeni mpi ikele yina futumukaka, yina ikele mpi na diboko ya ki tata ya Nzambi, yina mpi ke sambaka sambu na beto; 35 nani lenda kabisa beto na zola ya Klistu? Mpasi, to boma, to kumonisa mpasi, to nzala, to kinkonga, to kigonza ya lufwa, to mbele? 36 Mutindu yo sonamaka: ‹‹Sambu na zola na nge, bo ke fwa beto konso kilumbu; bo ke baka beto bonso mameme yina bo ke nata sambu na kwenda kufwa›› (A)1. 37 Na yina, na mambu yai yonso beto ikele ya kununga ya kuluta na yina kuzolaka beto. 38 Sambu mono zaba mbote—mbote nde ata lufwa, ata luzingu, ata ba wanzio, ata bimfumu ya nkaka, ata bima yina ikele, ata yina ke kwisa, 39 ata ba yina ya ngolo, ata bunda, ata mudindu, ata kigangwa mosi ya nkaka, lenda kabisa beto na zola ya Nzambi, yina ikele kati na Klistu Yezu mfumu na beto.

9

Na Klistu mono ke kutuba kieleka ; mono ke kusa ve, ntima na mono ke tuba kimbangi na Mpeve Santu, 2 nde mono ikele na mawa mingi ye mpasi ya kukonda nsuka na ntima na mono ; 3 sambu mono mosi zolaka kusingama na [kukabana] ti Klistu, sambu na ba mpangi na mono, ba dibuta na mono ya dikanda na mpila ya nitu, 4 ba yina ikele bantu ya Izalaele, Nzambi kumisaka bo bana, ti nkembo, ti ba ngwakana, ti dikabu2 ya nsiku, ye kisalu ya tempelo, ti ba nkembo3 ; 5 ye na yina ikele ba nkaka, ye na yina, na bo na mpila ya nitu [kubasikaka] Klistu, yandi ikele Nzambi na zulu ya bima yonso yandi ikele na lukumu mvula na mvula4. Amen! — 6 Yo ikele ve ntangu yai bonso nde ndinga ya Nzambi mpamba ve5, sambu ba yina yonso [katukaka] na Izalaele bo ikele Izalaele ve ; 7 mpi, ata bo ikele dikanda ya [Abalahami] ve ; kansi ‹‹na Izaki ta lungisama dikanda na nge›› (B)6 ; 8 mpila mosi, dikanda ya Nzambi ikele ve ba yina butukaka na kimuntu; kansi bana ya lusilu ikele kutanga bonso dikanda. 9 Sambu ndinga yai ikele ya lusilu : ‹‹Na nsungi yai, mono ta kwisa, ye Sala ta kubuta mwana›› (C)7; 10 ye [yina] mpamba ve, kansi mpi sambu na Lebeka mosi, ntangu yandi bakaka divumu kaka mosi Izaki, nkaka na beto, 11 (sambu ntangu bana vandaka me butuka ntete ve ye ya bo me sala ntete mambu ya mbote to ya mbi ve, na mpila nde kukana ya Nzambi sambu na kusola bantu kubikala, ve na nzila ya bisalu, kansi na yina ke kubinga,) 12 yo tubamaka na yandi: ‹‹Mbuta ta sadilaka leke›› (A)8; 13 mutindu yin abo me sonikaka : ‹‹Mono zolaka Yakobi, mono buyaka Ezawu››(B)9.

14 Inki beto kutuba mpi? Nzambi ke salaka mambu ya mbote ve? Mpidina ve! 15 Sambu me kutuba na Mose : ‹‹ Mono ta kuwila mawa yina ya mono ta zola kuwila mawa, mono ta kusala dienga yina ya mono zola kusala mambote›› (C)1. 16 Yo yina mpi ikele ve na yina kuzola, to na yina ke kusala na ngolo na yandi, kansi na Nzambi yina ke wilaka bantu mawa. 17 Sambu masonama ke kutuba na Falaoni: ‹‹Sambu na yo yina mpi mono monisaka2 nge, sambu na kumonisa na nge ngolo na mono, ye sambu nde zina na mono kuzabana na insi—ntoto mvimba›› (D)3, 18 yo yina mpi yandi ke wilaka yandi ke wilaka mawa yina yandi kuzola, yandi ke kumisaka ntima ngolo yina yandi kuzola.

19 Nge ta kutuba na mono mpi : Sambu na inki yandi ke nganina? Sambu nani lenda buya kulanda luzolo na yandi? 20 Kansi, nge, ô muntu, nge ikele nani, ya ke kuvutula mvutu ti Nzambi? Kima yina ya bo me sala lenda kutuba na yina me kusala yo sambu na inki nge me kusala mono mutindu yai? 21 Muntu yina ke salaka ba nzungu ya ntoto yandi ikele ve na kiyeka na ntoto na kusala na poto—poto yina nzungu ya mfunu mingi ye ya nkaka ya konda mfunu? 22 Ye kana Nzambi, zolaka kusonga makasi na yandi ye yandi zolaka nde bantu kuzaba yina yandi lenda4, yandi wilaka mawa ti kukanga ntima ba nzungu ya makasi ya yandi bongisaka sambu na kufwa; — 23 ye na mpila nde yandi kusonga kimvwama ya lukumu na yandi na ba nzungu yina ya yandi wilaka mawa ya yandi kuyidikaka tuka ntama sambu na lukumu na yandi…? 24 Beto ba yina mpi yandi bingaka, [kuzaba] beto, kaka na kati ya ba Yuda ve, kansi mpi kati na ba yina ikele ba Yuda ve : 25 Bonso mpi yandi ke kutuba na Ozea : ‹‹Mono ta kubinga bantu na mono, ba yina vandaka ve bantu na mono, ye ba zolama ba yina vandaka ba zolama ve›› (E)5 ; 26 ‹‹ye yo ta vanda nde na kisika yina ya mono kutubaka na bo : Beno ikele bantu na mono ve, pana bo ta bingama bana ya Nzambi ya moyo›› (F)6. 27 Kansi Yezaya ke boka na yina me tala Izalaele : ‹‹Ntangu ntalu ya bana ya Izalaele ta kuma bonso zelo na lweka ya nzadi—mungwa, mwa —ndambu [mpamba] ta guluka. 28 Sambu yandi ta kumanisa ye kufiotuna mambu na masonga yina ya yandi silaka yandi ta lungisa yo na mbala mosi awa na insi—ntoto›› (G)7. 29 Ye bonso Yezaya kutubaka ntete : ‹‹Kana Mfumu Sabahoti8 kubikilaka beto ve [ndambu] ya bantu, beto zolaka kukuma bonso Sodome ye beto zolaka kuvanda ya kufwanana ti Gomole›› (H)9.

30 Inki beto ta tuba mpi? Nde makanda yina vandaka kulanda ve nde Nzambi kukumisa bo masonga, bo bakaka masonga, masonga yina ikele na nzila ya lukwikilu. 31 Kansi Izalaele, na kulandaka nsiku mosi ya masonga, bo kumaka na nsiku [yina] ve. 32 Sambu na inki? — Sambu yo vandaka na nzila ya lukwikilu ve, kansi bonso na nzila ya bisalu : Sambu bo tutanaka dibaku, 33 mutindu yo sonamaka : ‹‹Tala, mono ke tula na Siona ditadi ya kututana dibaku, ye ditadi ya nene yina ke bwisaka bantu,›› ye ‹‹yina ke kwikila na yandi ta kumona nsoni ve›› (A)1.

10 Zola2 ya ntima na mono, mambu yina mono [ke bondila] na Nzambi sambu na bo, nde bo kuguluka. 2 Sambu, mono ke ta kimbangi sambu na bo nde bo ke kudipesaka mingi sambu na Nzambi kansi yo ikele ve sambu na mambu yina ya bo kuzaba. 3 Sambu, na kuvilaka masonga ya Nzambi ye na sosaka na kutula masonga na bo mosi, bo lemfukaka ve na masonga ya Nzambi. 4 Sambu Klistu ikele nsuka ya nsiku na mpila nde yina yonso ke kwikila kukuma masonga. 5 Sambu Mose tendulaka masonga yina ke katuka na nsiku : ‹‹Muntu yina ta lungisa mambu yai ta kuzinga na3 yo›› (B)4. 6 Kansi masonga yina ikele na nzila ya lukwikilu ke kutuba mutindu yai : Kutuba ve na ntima na nge : ‹‹Nani ta kutombuka na zulu?›› — Ke kusonga sambu na kukulumusa Klistu ; 7 to : ‹‹ Nani ta kukulumuka na dibulu ya konda nsuka kuna ke vandaka bantu ya kufwa?›› — Ke songa sambu na kwenda diaka kutombula Klistu kati na ba fwa. 8 Kansi yo ke kutuba inki? : ‹‹ Ndinga ikele mfinama na nge, na munoko ye na kati ya ntima na nge›› (C)5 disongidila —ndinga ya lukwikilu, yina beto ke kulonga, 9 [zaba] nde, kana nge ke tuba pwelele na munoko na nge Yezu bonso Mfumu6 ye nge ke kwikila kati na ntima na nge nde Nzambi futumunaka yandi kati na ba fwa, nge ta guluka. 10 Sambu na ntima beto ke kwikilaka masonga, ye na munoko bo ke tubaka na yina me tala luguluku. —11 Sambu masonama ke kutuba : ‹‹ Konso muntu yina ke kwikila na yandi Nzambi ta monisa yandi nsoni ve›› ( D)7. 12 Sambu ikele na luswaswanu8 ve ya mu Yuda ti yina ikele mu Yuda ve, sambu Mfumu mosi ya bantu yonso ikele mvwama na ba yina yonso ke sambaka yandi ; 13 ‹‹sambu konso muntu yina ta kubokila9 na zina ya Nzambi ta kuguluka›› (E)10.

14 Inki mutindu mpi bo ta kusamba na yina bo kwikilaka ve? Ye inki mutindu bo lenda kwikila na yina bo me waka ntete nsangu na yandi ve? Ye inki mutindu bo lenda kuwa kana muntu mosi ke kulonga ve? 15 Ye inki mutindu bo ta kulonga, kana bo tindamaka ve? Mpila yo me sonamaka : ‹‹Yo ikele kitoko mingi makulu ya bantu yina ke kumwanga ngemba, ya ba yina ke kumwanga11 nsangu ya mbote››(F)12. 16 Kansi bo yonso lemfukaka ve na nsangu ya mbote ; Sambu Yezaya ke kutuba : ‹‹Mfumu, nani kwikilaka na yina yandi kuwaka na beto?›› (A)13. 17 Yo yina lukwikilu kekwisa na yina beto ke kuwa, ye yina beto ke kuwa na ndinga ya Nzambi. 18 Kansi mono ke kutuba : Bo kuwaka ve? E, yinga, ‹‹mingungu na bo kuwisanaka ti na nsuka ya insi—ntoto mvimba›› (B)1. 19 Kansi mono ke kutuba : Izalaele kuzabaka ve? Mose, ya ntete, kutuba : ‹‹Mono ta kuwisa beno kimpala na yina ikele dikanda na mono ve ; mono ta kuwisa beno makasi na2 dikanda mosi ya kukonda mayele›› (C)3. 2O Kansi Yezaya na kikesa yonso ke kutuba : ‹‹ Mono kwisaka kumonika na ba yina vandaka kusosa mono ve, ye mono kudimonisaka na ba yina vandaka kuyula sambu na mono ve››(D). 21 Kansi sambu na bantu ya Izalaele, yandi kutuba : ‹‹ Kilumbu ya mvimba mono tandulaka diboko na mono na bantu ke kolamaka ti ke balulaka mambu››(E).

11 Mono kutuba mpi : Nzambi kulosaka bantu na yandi? Mpidina ve! Sambu mono mpi mono ikele muntu ya Izalaele, ya dikanda ya Abalahami, muntu ya dibuta ya Beniamini. 2 Nzambi kulosaka bantu na yandi ata fioti ve, yina ya yandi kuzabaka katuka na ntwala. Beno kuzaba ve yina masonama ke kutuba sambu na Eliya, inki mutindu yandi vandaka kulomba na Nzambi sambu na bantu ya Izalaele? 3 ‹‹Mfumu bo kufwaka ba Mbikudi na nge; bo me bwisaka ba mesa bimenga na nge ; ye mono, mono kubikalaka mono mosi, ye bo ke sosa kufwa mono››. 4 Kansi inki Nzambi kuvutudilaka yandi? ‹‹Mono me bumbaka sambu na mono mosi bantu mafunda nsambwadi ba yina me fukiminaka Baale ve›› (F)4. 5 Yo yina mpi, na ntangu yai mpi, ikele na ndambu ya bantu me kubika na mpila ya kusolama ya dienga ya Nzambi solaka na dienga na yandi. 6 Kana yo ikele na dienga ya Nzambi, yo ikele diaka ve na nzila ya bisalu, kana ve dienga ya Nzambi zolaka kuvanda diaka dienga ya Nzambi ve. 7 Inki mpi? Yina ya Izalaele ke kusosa, yandi kubakaka yo ve, kansi kusola ya Nzambi bakaka yo, ye ba nkaka kumaka ntima ngolo5, 8 mutindu yo sonamaka : ‹‹ Nzambi pesaka bo mpeve ya mpongi ya ngolo, meso ke monaka ve ye makutu ke waka ve, tii na kilumbu ya bubu yai›› (G)6. 9 Ye Davidi kutuba : ‹‹Nde mesa na bo kukuma sambu na bo bukondi, ye mutambu, dibaku ya kubwa, ye ndola ; 10 nde meso na bo kukuma mpimpa sambu bo kumona diaka ve ; ye kuniekisa mukongo na bo ntangu yonso›› (H)7.

11 Mono ke kutuba mpi : Bo bulana dibaku sambu bo kubwa? Mpidina ve! Kansi na kubwa8 na bo, luguluku [kwisaka] na ba yina ikele ba Yuda ve sambu na kubwisa bo9 na kimpala. 12 Kana kubwa7 na bo ikele lusakumunu ya bantu ya insi—ntoto, ye kufiotuka na bo kimvwama ya ba makanda, ikwa ta kuvanda mbote kufuluka na bo! 13 Sambu mono ke kutuba na beno, ba mpani, sambu mono ikele ntumwa ya ba yina ikele ba Yuda ve, mono ke kukumisa kisalu na mono, 14 kana mutindu ya nkaka mono lenda kuwisa ba mpangi na mono kimpala ye kugulusa ba ya nkaka kati na bo. 15 Sambu kana kulosama na bo ikele kuyambama ya insi—ntoto, ye inki ta kuvanda kana Nzambi kundima bo, kana ve luzingu na ba fwa.

16 Kansi, kana bitini ya ntete ikele ya santu, pate ikele yo mpi, ye kana nsimbulu ikele ya Santu, ba lutangu ikele yo mpi. 17 Kansi, kana ba lutangu ya nkaka zengamaka ye kana nge yina vandaka nti ya olive ya mfinda, nge tulamaka na kati na bo yina [kubikalaka], ye me kuma kimvuka na nsimbulu ye na masa ya nti ya olive, 18 kudikumisa ve na ba lutangu [yina], sambu ikele ve nge muntu ke kusimba nsimbulu, kansi nsimbulu ke simba nge. 19 Nge ta tuba mpi : Ba lutangu zengamaka, na mpila nde mono kuyinga na kisika [na yo]. 20 Mbote! Ba lutangu yina zengamaka sambu na kukonda lukwikilu, ye nge ikele ya kutelama na lukwikilu. Kudisonga ve, 21 kansi wa boma (kana Nzambi kubumbaka ve ba lutangu yina vandaka ntete na nti) yandi kubumba nge mpi ve. 22 ; Tala mpi mawete ti makasi ya Nzambi : Makasi na ba yina kubwaka ; mawete ya Nzambi sambu na nge, kana nge ke kwamina na dienga yina ; kana ve nge mpi, bo ta kuzenga nge. 23 Ye bo mpi, kana bo kukwamina ve na kukonda lukwikilu, Nzambi ikele ngolo na kutula bo na kisika yina bo kuvandaka ntete. 24 kansi kana nge, nge zengamaka na nti ya ba olive yina ikele yo na mpila ya kubutuka na nti ya kukuna, kuluta mbote ba yina ikele yo na mpila ya kubutuka ta kutulama na ba nti ya ba olive na yo mosi? 25 Sambu mono zola ve, ba mpangi, nde beno vila diswekamu yai, na mpila nde beno kuvanda ve ngangu na meso na beno mosi : Nde ntima ngolo1 kuminaka Izalaele tii kuna ba mpani yonso ve kukota ; 26 ye yo yina Izalaele yonso ta guluka, mutindu yo sonamaka : ‹‹Ngulusi2 ta katuka na Sioni ; yandi ta kukatula na Yakobi mambi3. Ye yo yina kuwakana na mono sambu na bo, ntangu mono ta katula masumu na bo›› (A)4. 28 Na yina me kutala nsangu ya mbote, bo ikele ba mbeni sambu na beno ; kansi na yina me kutala kusolama, sambu na ba nkaka na bo, bo ikele ba zolama. 29 Sambu makabu ya mbote ya Nzambi ti kubinga ya Nzambi yandi ke katulaka yo ve. 30 Sambu bonso beno mpi beno vandaka na ntangu ya ntama beno lemfukaka na Nzambi ve ye nde ntangu yai beno me kuma bantu yina ya Nzambi me kuwila mawa na konda kulemfuka ya ba Yuda, 31 Kiteso mosi bo mpi bo vandaka ntangu yai kukonda kulemfuka na mawa yina ke kutadila beno. Na mpila nde na ntangu na bo, bo kukuma mpi bantu ya kuwila mawa. 32 Sambu Nzambi me kukangisa bo5 yonso, na kukonda kulemfuka, na mpila nde yandi kuwila bo yonso mawa. 33 O bunene ya bumvwama ti ya mayele ti ya nzayilu ya Nzambi! Nde mutindu yandi ke zengaka nkanu nani lenda kutendula yo, ba nzila na yandi ke monanaka ve! 34 Sambu nani zabaka dibanza ya Mfumu, to nani vandaka ndongisidi na yandi? 35 To nani pesaka ya ntete, ye yandi kuvutudila yandi? 36 Na yandi, na nzila na yandi, ye sambu na yandi ikele bima yonso! Na yandi kuvanda nkembo mvula na mvula! Amen.

12 Mono ke pesa beno kikesa mpi. Ba mpangi, na mawa ya Nzambi, na kupesa nitu na beno na dikabu ya moyo, ya Santu ye ya kusepidisa Nzambi, [yina], ikele kusambila na beno ya mayele. 2 Ye beno kufwanana ve na insi yai ; kansi beno vanda ya kubaluka na nzila ya mayele na [beno] ya mpa, sambu beno kuswasisa1 inki ikele luzolo ya Nzambi, ya mbote ti ya kusepidisa, ti ya kulunga. 3 Sambu, na nzila ya dienga ya Nzambi yina pesamaka na mono, mono ke kutuba na konso muntu na ba yina ikele kati na beno na konda kuvanda kudisonga na yandi mosi, na zulu ya yina fetele kuvanda, kansi na kuyindula na mpila ya kuvanda na ba mabanza ya kukonda mvindu, na mpila ya kiteso ya lukwikilu ya Nzambi kabisaka na konso muntu. 4 Sambu bonso na kati ya nitu mosi ikele na ba ndambu mingi, ye konso ndambu ya nitu ikele na kisalu2 ya mutindu mosi ve, 5 mpidina beto ba yina ya ikele mingi, beto ikele nitu mosi kati na Klistu, ye konso muntu yandi mosi ikele ndambu ya yina ya nkaka. 6 Na kuvandaka na makabu ya dienga ya Nzambi ya luswaswanu, na mpila ya dienga ya Nzambi pesamaka na beto, kuvanda kuzabisa mabanza ya Nzambi, [beto zabisa] bonso na mpila ya lukwikilu ; 7 kuvanda kisalu, [beto kudipesa na kisalu] ; kuvanda kilongi [yandi kudipesa] na kilongi ; 8 kuvanda yina ke pesa bantu ya nkaka kikesa, na kupesa kikesa ; — yina ke kaba bima, [yandi kusala] yo na luzolo ya mbote3 ; yina ikele na ntwala yandi natisa mbote mbote ; yina ikele kusadisa bantu ya nkaka yina ikele na mpasi [yandi kusala yo] na kiese yonso.

9 Nde zola kuvanda ya masonga ; beno tina mambu ya mbi, beno kangama na dienga ; 10 na yina me tadila zola ya mpangi, beno zolana ngolo beno na beno ; sambu na lukumu, beno vanda ya ntete na kupesa ba nkaka ; 11 Na yina me tadila kisalu, beno vanda koi—koi ve ; kudipesa na kimpeve4 ; na kusadilaka Mfumu ; 12 beno yangalala na kivuvu ; kukanga ntima na ba mpasi ; kukwamina na kusamba ; 13 na kusadisaka ba santu yina ikele na mpasi ; beno kudipesa na kuyambaka ba nzenza. 14 Beno sakumuna ba yina ke niokula beno ; 15 beno sakumuna ye beno kusinga ve. Beno kumona kiese ti ba yina ke kumona kiese, ye beno kudila ti ba yina ke kudila ; 16 na kuvandaka, ti dibanza mosi beno na ba ya nkaka, na kuyindulaka ve na mambu ya nene, kansi beno kuvukana ti ba yina ke kudikulumusaka. Beno kuvanda ngangu ve na meso na beno mosi ; …17 Kuvutulaka na muntu ve mbi na mbi ; beno kubanzaka na ntwala yina mbote na meso ya bantu yonso ; 18 kana yo lenda kulungisama, na mpila ikele masonga na meso ya bantu yonso, beno zingaka na ngemba ti bantu yonso ; 19 beno vutulaka ve mbela beno mosi, ba mpangi ya zolama ; kansi bika nganzi kusala, sambu yo me sonamaka : ‹‹Na mono kuvutula mbela : Mono ta vutula, ke kutuba Mfumu›› (A)5. 20 ‹‹Kana mpi mbeni na nge ikele na nzala, pesa yandi madia ; kana yandi ikele na kiwina pesa yandi kunwa ; sambu na kusalaka yo nge ta kutula makala ya tiya na zulu ya ntu na yandi›› (A)6. Kubika ve mambu ya mbi kuyala nge, kansi yala mambu ya mbi na mambu ya mbote.

13 Konso muntu kulemfuka na ba mfumu yina ikele na zulu na yandi ; sambu ikele na kimfumu ve, kana Nzambi kutula yo ve ; ye ba yina ikele Nzambi muntu tulaka bo ; 2 na mpila nde yina ke kulemfuka na mfumu ve ke lemfuka ve na nsiku ya Nzambi songaka beto na kusala ; ye ba yina ke kulemfuka ve bo ta kubaka1 ndola na bo mosi. 3 Sambu ba zuzi ikele boma ve sambu na mambu ya mbote, kansi sambu na mambu ya mbi. Nge zola kuwa mfumu ya leta boma ve? Sala mambote, ye nge ta baka na yandi lukumu ; 4 sambu [zusi] ikele nsadi ya Nzambi sambu na dienga na nge ; kansi kana nge me kusala mbi, wa boma sambu yandi ke nataka mbele mpamba ve ; sambu yandi ikele nsadi ya Nzambi ; yandi ke vutulaka mbela sambu na kulungisa makasi na yina ke kusala mbi. 5 Yo yina yo ikele mfunu na kulemfuka, kaka ve sambu na makasi, kansi diaka sambu na mambu yina ya ntima ke kusonga beto. 6 Sambu na yo yina beno ke futaka mpi bampaku ; — sambu bo ikele ba nsadi ya Nzambi, na kusalaka yina kaka ntangu yonso. 7 Beno pesa bantu yonso yina ikele ya bo : Beno futa mpaku na yina beno fetele futa mpaku, kitadi ya nzila na ba yina beno fetele futa kitadi ; beno zitisa yina beno fetele luzitisa ; lukumu na bantu yina beno fete kupesa lukumu. 8 Beno vanda na mfuka ya muntu ve, kana ve ya kuzolana beno na beno, sambu yina ke kuzola ba nkaka yandi me kulungisa2 nsiku. 9 Sambu [yina me tubama] : ‹‹ Nge ta kuta bizumba ve, nge ta fwa muntu ve, nge ta yiba ve, nge ta lula ve›› (A)3, ye ba lutumu ya nkaka yina ya lenda vanda kuvanda, yo me tubama na nkufi na ndinga mosi yai : ‹‹ Nge ta zola mpangi na nge bonso nge mosi›› (B)4. 10 Zola ke salaka mbi ve na mpangi ; Zola mpi ikele kulungisama5 ya nsiku.

11 Ye [diaka] yai : Na kuzabaka ntangu, inki kilumbu yai ya beto me kuma, nde ikele ntangu ya beto fetele kutelama na mpongi, sambu ntangu yai lugulusu ikele mfinama kuluta ntangu ya beto kwikilaka : 12 Mpimpa me kwenda mingi, ye kilumbu me finama ; beto losa mpi bisalu ya mpimpa, ye beto kulwata binwaninu ya nsemo. 13 Beto kuditwadisa na masonga yonso, bonso na ntangu ; ve na kudia mbiki ata na kulawuka malafu ve ; na kusala pite ve to mambu ya nsoni ve ; na kuswanaka ve to na kimpala mpi ve. 14 Kansi beno kulwata Mfumu Yezu Klistu, ye beno kudibika ve na kusadilaka kimuntu sambu [na kulungisa na ba] nzala na yandi.

14 Sambu na yina ikele ngolo ve na lukwikilu, beno yamba yandi ; kansi na kuyindula ve [na mabanza] kati na beno. 2 Mosi ke kwikilaka kudia bima yonso ; yina ya nkaka ya ikele na lukwikilu ya ngolo ve, ke kudia kaka ba ndunda : 3 Nde yina ke kudia ve kuvwenza ve yina ke kudia ve ; ye nde yina kekudia ve kusambisa ve yina ke kudia, sambu Nzambi me yambaka yandi. 4 Nge ikele nani, nge ya ke kusambisa nsadi ya muntu ya nkaka? Yandi ke telama to yandi ke kubwa sambu na mfumu na yandi mosi ; ye yandi ta telama, sambu Mfumu ikele ngolo na kutelemisa yandi. 5 Mosi ke kubanza kilumbu mosi kuluta kilumbu ya nkaka, ye ya nkaka ke kubanza bilumbu yonso [kiteso mosi] : Bika nde konso muntu kundima kibeni na mabanza na yandi mosi. 6 Yina ke kumona mfunu na kilumbu, yandi ke mona yo mfunu sambu na Mfumu ; ye yina ke kudia, ke kudia sambu na Mfumu, ye yandi ke tonda Nzambi. 7 Sambu mosi ve na beto ke kuzinga sambu na yandi mosi, ye mosi ve ke kufwa sambu na yandi mosi : 8 Kansi ata beto ke kuzinga, beto ke kuzinga sambu na Mfumu, ata beto ke kufwa, beto ke kufwa sambu na Mfumu ; ata mpi beto ke kuzingaka, ata beto ke kufwaka, beto ikele ya Mfumu. 9 Sambu na yo yina mpi Klistu kufwaka ye yandi kuzingaka diaka, na mpila yandi kuyala ye na bafwa ye na ba yina ke kuzinga. 10 Kansi nge, sambu na inki nge ke kusambisa mpangi na nge? To diaka sambu na inki nge ke vwenza mpangi na nge? Sambu beto ta kutelama na ntwala ya tilibinale ya Nzambi ; 11 sambu yo me sonamaka : ‹‹Mono ikele na luzingu, me kutuba Mfumu, nde mabolongo yonso ta kufukama na ntwala na mono, ye nde ludimi yonso ta kupesa lukumu na Nzambi››(A)1. 12 Yo yina mpi, konso muntu kati na beto ta kusamba na meso ya Nzambi sambu na yandi mosi. 13 Beto kudisambisa mpi diaka ve mosi na mosi ; kansi beno kubaka lukanu yai, na kutula ve ditadi ya dibaku to kubenda mpangi na beno na kubwa. 14 Mono kuzaba, ye mono ke kubakisa mbote—mbote na Mfumu Yezu, nde ata kima mosi ve ikele ve mbi na yo mosi, kaka na yina ke kwikila nde kima mosi ikele mbi, yo ikele mbi sambu na yandi. 15 Sambu kana, sambu na madia, mpangi na nge ikele na mawa, nge ke tambula ve na mpila ya zola. Kubebisa ve sambu na madia yina sambu na yandi Klistu kufwaka. 16 Yina ikele mbote na beno yo kukituka ve kima ya mbi na bantu ya nkaka. 17 Sambu kimfumu ya Nzambi ikele kudia ti kunwa ve, kansi masonga, ti ngemba, ti kiese na Mpeve Santu. 18 Sambu yina na yo ke kusadila2 Klistu ke sepidisa Nzambi ye ke kuzolaka na bantu.

19 Yo yina mpi beto kusosa mambu yina ke kunata na3 ngemba ye yina ke kunata na kutungama mosi na ba ya nkaka. 20 Sambu na3 madia, kufwa ve kisalu ya Nzambi. Ya kieleka bima yonso ikele ya kusukula ; kansi ikele ti mbi sambu na muntu ya ke kudia na kubenda muntu na kubwa. 21 Yo ikele mbote na kukonda kudia musuni, na kukonda kunwa vinu, ye [na kukonda kusala ata kima mosi ve] na yina mpangi na nge ke kubwa, to kubwisa yina ikele na lukwikilu ve. 22 Nge, lukwikilu yina nge ikele na yo; bumba yo na kati na nge mosi na ntwala ya Nzambi ; kiese yina ke kudisambisa ve na yandi mosi na yina yandi me kundima ; 23 kansi yina ikele na ntima zole, kana yandi kudia, ikele na nkanu, sambu [yandi ke kusala] ve na nzila ya lukwikilu. Yonso yina ikele na nzila ya lukwikilu ve ikele disumu.

15 Beto fetele, beto bantu ikele ngolo, kunata kulemba ya ba yina ikele na ngolo ve, ye ve na kusosa kudisepidisa beto mosi. 2 Nde konso muntu kati na beto fetele kusosa na kusepidisa mpangi na yandi, sambu na mbote, sambu na kutungama. 3 Sambu mpi Klistu sosaka ve na kusepidisa yandi mosi, kansi mutindu yo sonamaka : ‹‹Kusawula ya ba yina vandaka kusawula nge yo bwaka na ntu na mono›› (A)1. 4 Sambu mambu yina yonso ya bo sonikaka na ntwala yo sonamaka sambu na kulonga beto, na mpila nde, na kukanga ntima ye na kupesa kikesa ya masonama, beto kuvanda na kivuvu. 5 Nzambi ya kungaka ntima ti ya kupesa kikesa kupesa beno na kuvanda kati na beno na mabanza mosi mpila ya Yezu Klistu, 6 na mpila nde na ntima mosi ti ngindu mosi, beno kukembisa Nzambi ye Tata ya Mfumu na beto Yezu Klistu. 7 Yo yina beno kuyambana beno na beno, bonso mpi Klistu yambaka beno, na nkembo ya Tata.

8 Sambu mono ke kutuba nde Yezu Klistu vandaka nsadi ya luyotisu, sambu na kieleka ya Nzambi, sambu na kulungisa ba lusilu na ba nkaka na beto, 9 sambu nde makanda kukembila Nzambi sambu na mawa, mutindu yo me sonamaka : ‹‹Yo yina mono ta pesa nge lukumu kati na ba mpani, ye mono ta kuyimba ba nkunga na zina na nge›› (B)2. 10 Ye diaka, yandi ke tuba : ‹‹Ba mpani beno mona kiese ti bantu na yandi››(C)3. 11 Ye diaka : ‹‹Beno pesa lukumu na *Mfumu, beno makanda yonso, ye nde bantu yonso kupesa yandi lukumu›› (D)4. 12 Ye diaka Yezaya kutuba : ‹‹Yo ta kuvanda nsimbulu ya Yese, ye ta vanda na mosi ta kutelama sambu na kuyala makanda ; ikele na yandi makanda ta kutula kivuvu››(E)5. 13 Nde Nzambi ya kivuvu kufulusa beno na kiese yonso ye ngemba na kukwikilaka, sambu nde beno kufuluka na kivuvu na nzila ya ngolo ya Mpeve Santu.

14 Mono ke kundima kibeni, ba mpangi na mono, mono mosi mpi, na yina me kutala beno, nde beno mosi mpi beno me fuluka na mawete, ya kufuluka na nzayilu yonso ye beno me fwana kudikebisa mosi na ya nkaka. 15 Kansi na kikesa mono ke sonikila beno, ba mpangi, bonso na kutedimisa mambu yina beno zabaka ntete, kikuma ya dienga ya Nzambi yina yandi pesaka mono, 16 sambu nde mono kuvanda nsadi6 ya Klistu Yezu na ba mpani, na kusalaka kisalu ya kinganga — Nzambi na nsangu ya mbote ya Nzambi, na mpila nde ba mpani kuvanda dikabu ya mbote, na ku santisama ya Mpeve Santu. 17 Mono ikele mpi na kikuma ya kudikumisa na Klistu Yezu, na mambu yina me kutadila Nzambi. 18 Sambu mono ta kumeka kutuba kima ve kukonda yina Klistu lungisaka na mono sambu na kulemfuka ya ba mpani, na ndinga ye kisalu, 19 na ngolo ya bidimbu ti mambu ya kuyituka, na ngolo ya Mpeve [ya Nzambi]7 ; na mpila nde, yantika Yeluzalemi, ti na nziunga yonso tii kuna Ililiya, mono kutubaka mbote—mbote nsangu ya mbote ya Klistu ; 20 kansi mutindu yina mono tulaka ngolo na kumwanga nsangu ya mbote, kisika yina ve ya bo tangaka8 zina ya Klistu, (na mpila nde mono kutunga ve na zulu ya lufulu9 ya muntu ya nkaka) kansi na mutindu yo sonamaka : 21 ‹‹Bantu yina ya bo zabisaka ata mambu mosi ve sambu na yandi, bo ta kumona, ye bantu yina kuwaka ve, ta bakisa›› (F)10. 22 Yo yina mpi mbala mingi nzila kangamaka mono na kukwisa na beno ; 23 kansi ntangu yai, mono ikele diaka na kima ya kusala ve na ba nsi yai, ye na kuvandaka yantika ba mvula mingi mpusa ya ngolo, na kwisa na beno, 24 ntangu mono ta kwenda na Espania … ; sambu mono ikele na kivuvu nde mono ta kumona beno na kuluta na mono, ye nde beno ta kufidisa mono na kwenda ndambu yina, na ntangu mono ta kufuluka na kuvanda ti beno ; 25 Kansi ntangu yai mono ke kwenda na Yeluzalemi, mono ke kudipesa, na kusadisa ba Santu ; 26 sambu Masedonia ti Akaya monaka mbote na kuvukisa makabu sambu na kusadisa, ba nsukami kati na ba santu yina ikele na Yeluzalemi ; 27 sambu bo bakaka yo na ntima na kusala mambu yina, ye bo fetele kusadisa bo mpi ; sambu kana ba yina ikele ba Yuda ve kubaka [bima] na bo ya kimpeve, bo mpi fetele kusadisa bo na bima na bo ya nitu. 28 Na nima mpi mono ta kumanisa [kisalu] yai ye nde mono ta kutudila bo kidimbu na dikabu yina, mono ta kwenda na Espania na kuluta [kuna] na beno. 29 Ye mono ta kuzaba kukwisa na beno, mono ta kwisa ya kufuluka na lusakumunu ya Klistu. 30 Kansi mambu ya mono ke kulomba beno na kusala, ba mpangi, na Mfumu na beto Yezu Klistu ye na zola ya Mpeve, beno kunwana ti mono na bisambu na beno na Nzambi sambu na mono, 31 na mpila nde mono kuvanda ya kuguluka na ba yina ke kwikilaka ve yina ikele na Yudea, ye nde kisalu yina mono fetele kulungisa na Yeluzalemi kuyambama mbote na ba Santu, 32 na mpila nde mono kwisa na beno ti kiese na luzolo ya Nzambi, ye nde mono kupema ti beno. 33 Kansi, nde Nzambi ya ngemba kuvanda ti beno yonso! Amen.

16 Mono ke tubila beno sambu na Foibe, mpangi na beto ya nketo, yina ikele diakono ya dibundu yina ikele na Sankelea, 2 na mpila nde beno kuyamba yandi na Mfumu, bonso yo me kufwana na ba Santu, ye nde beno sadisa yandi na mambu yonso yina ya yandi ta kuvanda na yo mfunu na beno ; sambu yandi mosi mpi vandaka kusadisa bantu mingi, ye na mono mosi. 3 Beno pesa Pliska ti Akila mbote beto ke salaka kimvuka kati na Klistu Yezu 4 (yina, sambu na luzingu na mono, bo zolaka kufwa ; mono mosi mpamba ve ke kutonda bo, kansi mpi mabundu yonso ya ba mpani), 5 ye dibundu yina ikele na nzo na bo. Beno pesa Epaineti mbote, mpangi na mono ya zolama, yandi ikele mbuma ya ntete na Aziya. 6 Beno pesa Maliya mbote, yina salaka mingi sambu na beno. 7 Beno pesa Andolonika ti Yunia mbote, dibuta na mono ye beto vandaka kimvuka ti bo na boloko, bo vandaka na lukumu mingi na kati ya ba ntumwa, bo mpi kumaka ba Klistu na ntwala na mono. 8 Beno pesa Ampiliyasi mbote, mpangi na mono ya zolama na kimvuka yina beto ikele kati na Mfumu. 9 Beno pesa Ilibeni mbote, beto ke salaka kimvuka kati na Klistu, ye mbote mpi na Istiakusi, mpangi na mono ya zolama. 10 Beno pesa Apelesi mbote, yina me ndimamaka na kisalu ya Klistu. Beno pesa mbote ba yina ikele na nzo ya Alistobule. 11 Beno pesa Helodioni mbote, dibuta na mono. Beno pesa mbote na ba yina ikele na nzo ya Nalsise ba yina ikele kati na Mfumu. 12 Beno pesa Tilifeni ti Tilifozi mbote, bo ke salaka kisalu kati na Mfumu. Beno pesa Pelisisi mbote, mpangi na mono ya nketo ya zolama, yina salaka kisalu mingi kati na Mfumu.

13 Beno pesa Lufusi, yina solamaka kati na Mfumu, ti mama na yandi, yina mpi ikele ya mono. 14 Beno pesa Asilikite mbote, Filegoni, Eslami, Patolobasi, Elmesi, ti ba mpangi yina ikele ti bo. 15 Beno pesa Filologa mbote, ti Yuliya, Nele ti mpangi na yandi ya nketo, ti Olimpasi, ti ba santu yonso yina ikele ti bo. 16 Beno pesana mbote ya beze ya Santu. Mabundu yonso ya Klistu me pesa beno mbote.

17 Mono ke kupesa beno kikesa, ba mpangi, na kukeba na ba yina ke tula nkabana ti kubwisa bantu na [mambu yina ikele] ve na mpila ya malongi yina beno longukaka ; beno tina ntama na bo. 18 sambu bantu ya mutindu yai ke sadilaka1 ve Mfumu na beto Yezu Klistu, kansi divumu na bo mosi ; ye na ba ndinga ya kulembama ye na ntubidi ya kuleba, bo kekusa ba ntima ya bantu ya mbote. 19 Sambu kulemfuka na beno kwisaka [kuzabana] na bantu yonso. Mono ke mona kiese mpi sambu na beno ; kansi mono ke kuzola nde beno kuvanda ngangu na mambu ya mbote, ye bantu ya mbote na mambu ya mbi. 20 Nzambi ya ngemba ta kubuka na ntangu fioti Satana na nsi ya bitambi na beno. Nde dienga ya Mfumu na beto Yezu Klistu kuvanda na beno!

21 Timoteo, beto ke salaka ti yandi kimvuka, ti Lusiusi, ti Yazoni, ti Sosipateli, dibuta na mono, ke pesa beno mbote.

22 Mono Teltiusi, yina me kusonika mukanda, mono ke pesa beno mbote kati na Mfumu. 23 Gayusi, yina me yamba mono dibundu ke vandaka mpi na nzo na yandi, ke pesa beno mbote. Elaste, yina ke bumbaka mbongo ya mbanza, ti mpangi Kaltusi ke pesa beno mbote. 24 Nde dienga ya Mfumu na beto Yezu Klistu kuvanda na beno yonso! Amen.

25 Na yina ikele ngolo sambu na kupesa beno ngolo na lukwikilu na mpila ya nsangu ya mbote na mono ye malongi ya Yezu Klistu, na mpila ya kumonisama ya diswekamu2 ya Nzambi bumbaka na ba ntangu ya mvu na mvu, 26 kansi yina kumonisamaka ntangu yai, ye yina, na nzila ya mikanda ya ba mbikudi, yo zabisamaka na makanda yonso, na mpila ya lutumu ya Nzambi ya mvula na mvula, sambu na kulemfuka ya lukwikilu, … 27 Na Nzambi yina mosi kaka ikele ngangu, na Yezu Klistu, —na yandi kuvanda nkembo mvula na mvula! Amen.

1 Disongidila : Mutindu yina na kubingama ya Nzambi.

2 To : Nsangu ya mbote.

3 Mpeve, ti mpeve, disongidila Mpeve Santu yandi mosi ata nde moyo me bakama na nzila ya ngolo mpi kumonisama na yandi.

4 Kisalu ya kutindama ya ntumwa (to : Ntindami ya Nzambi), sambu na kumonisa dibanza na yandi.

5 Bonso nzila Ya kutanga 1.

6 Mbangi.

7 Ba Balabale, ba Geleki, ti ba Loma, vandaka kubinga mutindu yina na yina me kutala mutindu ya kukumisa mayele na bo ye na kukondaka kutuba ata kiGeleki ata kilatini

8 Na kutuba ya mbote : Kumwanga nsangu ya mbote.

1 Na zulu kibeni : Na nzila ya.

2 Hab. 2,4.

3 Kisika ya nkaka : Mambu ya mbi.

4 Bu Nzambi awa ve nde Nzambi kulungisama ya bu muntu na yandi bonso na ba kolosayi 2, 9.

5 Disongidila : Bantu.

6 Sambu na ba mvu.

7 Kuvanda ti Nzambi na mabanza.

8 Mayele ya kuvalangana, kukonda kimuntu.

9 To : Yina bo lenda kulosa.

10 Yina ke kulomba luzolo ya masonga ya Nzambi ; to : Kisalu mosi ya masonga ke kupesa mvutu na yina yandi ke kulomba.

1 Yina lenda beba ve, kansi ve yina ke fwaka ve.

2 Bonso 1,18.

3 Ikele kisalu yina me sonama, nsiku ve.

4 Tala.

5 Bisika ya nkaka yina ke longa.

1 Yez.52, 5, ye Ez 36,1.

219 Tala lukaya na 1,32.

3 Na kutuba ya mbote : Ti nsiku ti luyotisu.

4 Mvutu to yina ya Nzambi me kundima ; na mpila ya mingi : Ndinga ya Nzambi ya me kupesama na ba nsadi na yandi.

5 Mutindu ya kukwikama (fidelite).

6 Bank. 51, 4.

7 To : Beto ke vutula mvutu ?

8 Bank. 14, 1—3.

9 Bank. 5, 9.

1 Bank. 140, 3.

2 Bank. 10, 7.

3 Yez. 59, 7—8.

4 Bank. 36, 1.

5 To na yina me tala.

6 Kuy. 15, 6.

7 Tala lukaya na Matt. 7, 23.

1 Disongidila, yina ya Mfumu ke kumona bonso yandi me salaka ntete disumu ve.

2 Bank. 32, 1—2.

3 Kuzenga mpusu ya kibakala, kuy, 17, 10-12.

4 Disongidila, na yin aya ntete, kukabana ya kieleka na, ye sambu, Nzambi tulaka yo pwelele.

5 To nsiku.

6 Kuy. 17, 5.

7 Kuy. 15, 5.

8 To na nzila.

1 Na ba, na yina me tala.

2 Disongidila, beto me baka ye beto ikele na yo.

3 To ta vanda na kikesa.

4 Kitini ya malongi ya mukanda (kabu 1 ti 8), tii kuna kabu 5, 11, ke tubila masumu ; yantika awa, mukanda ke tubila disumu.

5 Nzila ya kutanga 13 ti na 17, ke sala kikatikati.

6 Oz 5, 7.

7 To : Yo ikele ve.

8 Bantu mingi, disongidila kibuka na kuwakana ti muntu yango.

9 Disongidila yo salamaka na kima mosi to kisalu, to kukwisaka.

10 Mutindu ya kukumisa Masonga, awa : Masonga ya kusambisama (nzila ya kutanga, 18 : Masonga).

1 Awa, yo ikele masonga yina ke zinga yina me lungisama, yina ke pesa mvutu na kifu mosi.

2 Bantu mingi, disongidila kibuka kimvuka ti muntu yango.

3 Kusadila, awa, kuvanda mpika, kusadila bonso mutindu yina.

4 Me kuma masonga na disumu, awa, ya masumu ve.

5 Kisika ya nkaka : Mambu ya mbi.

1 Mutindu muntu ikele to kutambula ya kukonda nsiku, ya kukonda kutelama.

2 Kusadila, awa ti nzila ya kutanga 13 : Pesaka.

3 Kub. 20, 17.

4 Awa, ba komandema, kansi nsiku ve (ya Mose).

1 Kisika ya nkaka : Ya nitu.

2 Ya kutekama na nsi ya nsiku.

3 Kusala, awa, kukukisa ; na nzila ya kutanga 8 : Kubuta, ye na nzila ya kutanga 13 : Kubuta dikambu.

4 To : Ya nitu ya lufwa yai.

5 Mpeve yandi mosi, ye mutindu ya yina ke kwikila ikele, yo ikele mbala mingi ya kuvukana na ba nzila ya. kutanga yai 1— 11, sambu na kusala luswaswanu Mpeve ti mpeve, ti kukabula bo mosi na ya nkaka ; tala mpi nzila ya kutanga 15, ti lukaya 1, 4.

1 To : Mpeve mosi.

2 Nzambi solaka beto tuka ntama, sambu na kukumisa beto bana na yandi (Ef. 1, 5) yo yina me salama na nzila ya kusumbama na menga ya Yezu Klistu (gal. 4, 5).

3 Yina ke baka kimvwama ya tata na yandi to heritier.

4 To : Sambu na beto, to : Ba dienga na beto.

5 To : Kukonda ngolo.

6 Yo ke kukangama na « beto zaba ve » ya nzila ya kutanga 26.

1 Bank. 44, 22.

2 Dikabu ya kuluta ba nkaka na kubaka nsiku.

3 Nkembo ya Nzambi ya vandaka kwisa kuvanda na nzo ya tenta.

4 Sambu na ba mvu.

5 Kubwaka.

6 Kuy. 21, 12.

7 Kuy. 18, 10.

8 Kuy. 25, 23.

9 Mal. 1, 2—3.

1 Kub. 33, 19.

2 Pesaka kati [kati na bantu].

3 Kub. 9, 16.

4 To : Yina yandi lenda.

5 Ozea. 2, 23.

6 Ozea. 1, 10.

7 Yez. 10, 22—23.

8 Nzambi ya ngolo, mutindu ya nkaka ke kutuba : Yehowa ya ba soda ya zulu.

9 Yez. 1, 9.

1 Yez. 8, 14 ; 28, 16 (sambu na ba LXX, bonso mpi 10, 11, ye bisika ya nkaka).

2 To : Kiese na mono.

3 Na nzila, na yo, na kiyeka.

4 Lew. 18, 5.

5 Kul. 30, 12—14.

6 Mfumu Yezu Klistu.

7 Yez. 28, 16.

8 Tala 3, 22.

9 Kulomba.

10 Yoel. 2, 32.

11 Kumwanga nsangu ya mbote.

12 Yez. 52, 7.

13 Yez. 53, 1.

1 Bank. 19, 4.

2 Na yina me kutaladila.

3 Kul. 32, 21.

4 1 Bant. 19, 14, 18.

5 To kukonda kumona.

6 Yez. 29, 10 ; ti kul. 29, 4.

7 Bank. 69, 22—23.

8 To mbi.

9 Bo, disongidila Izalaele.

1 To : Kukonda kumona.

2 Yina ke kunata kimpwanza.

3 Kubuya Nzambi.

4 Yez. 59, 20—21.

5 Ba Yuda ti ba mpani.

1 To : Kutala mbote—mbote.

2 Kisalu.

3 To : Kupesa kukonda kukanga diboko.

4 Na ye na nzila ya Mpeve.

5 Kul. 32, 25.

6 Bing. 25, 21—22.

1 Ta kubaka.

2 Nsiku me kulungisamaka tuka ntama na ntwala nde yo kusadila ba nswa na yo.

3 Kub. 20, 13—17.

4 Lew. 19, 18.

5 Kisika ya nkaka : Kulungisama.

1 Yez. 45, 23.

2 Kusadila, awa, bonso 6, 6.

3 Mambu ya.

1 Bank. 69, 9.

2 Bank. 18, 49.

3 Kul. 32, 43.

4 Bank. 117, .1

5Yez. 11,10.

6 Ntwadisi me tulama na meso ya bantu ; mpidina mpi, 13, 6 ; Fil. 2, 25 ; ba Heb. 1, 7 ; 8, 2.

7 Bantu mingi ke kutanga : Mpeve Santu.

8 Tubamaka.

9 To : Fondasio

10 Yez. 52, 15.

1 Kusadila, kuvanda mpika.

2 1 Kolinto 2, 7—10 ; Efezo 3, 2—11 ; 5, 32 ; Kolosai 1, 25—27 ; 2, 2—3.